Αναιμία σε παιδιά και εφήβους
“Τις τελευταίες ημέρες, η κόρη μου παραπονέθηκε για πονοκεφάλους και αισθάνεται συχνά πολύ κουρασμένη…»
«Ο γιός μου έχει πολύ άστατο πρόγραμμα τον τελευταίο καιρό και δεν τηρεί σταθερό πρόγραμμα στη διατροφή του.»
« Η κόρη μου αθλείται καθημερινά σε πρόγραμμα με ιδιαίτερες απαιτήσεις. Τελευταία, τη βλέπω κάπως χλωμή, ενώ με προβληματίζει και το γεγονός ότι είναι θέλει να κοιμάται πολύ.”
Η αναιμία είναι ένα συχνό πρόβλημα που μπορεί να εμφανιστεί στην παιδική και εφηβική ηλικία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι τα παιδιά σε αυτές τις ηλικίες έχουν μεγάλες αναπτυξιακές ανάγκες, ενώ παράλληλα ασχολούνται και με πολλές δραστηριότητες καθημερινά, χωρίς πάντα να διατηρούν σωστές διατροφικές συνήθειες. Υπολογίζεται ότι περίπου 20-30% των παιδιών θα εμφανίσουν αναιμία με πιο συνηθισμένη αιτία την έλλειψη σιδήρου.
Τι είναι η αναιμία;
Με τον όρο αναιμία εννοούμε τη μείωση των ερυθρών αιμοσφαιρίων ή τη μείωση του ποσού της αιμοσφαιρίνης μέσα σε αυτά.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα είναι η έντονη κούραση, οι πονοκέφαλοι, η ωχρότητα σε χείλη και δέρμα. Επίσης κάποιες φορές το παιδί μπορεί να παραπονιέται για ζαλάδες ή να έχει κάποιο λιποθυμικό επεισόδιο.
Πώς προκαλείται;
Κύρια αιτία της αναιμίας θεωρείται η έλλειψη σιδήρου. Στην παιδική και εφηβική ηλικία, οι ανάγκες του οργανισμού για σίδηρο είναι αυξημένες λόγω της ταχύτερης ανάπτυξης, της ενίσχυσης των μυών στα αγόρια, αλλά και των απωλειών μετά την εμφάνιση της «περιόδου» στα κορίτσια. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, τα περισσότερα παιδιά έχουν επιβαρυμένο καθημερινό πρόγραμμα και πολλές φορές δεν ακολουθούν σωστή διατροφή. Υπάρχουν και άλλες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν αναιμία (πχ. απώλεια αίματος, χρόνια πάθηση), τις οποίες χρειάζεται να συζητήσετε με τον παιδίατρο σας- εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Όταν ένα παιδί αθλείται, χρειάζεται περισσότερο σίδηρο;
Όταν ένα παιδί αθλείται έχει συνήθως αυξημένο κίνδυνο για εκδήλωση αναιμίας, λόγω της έντονης σωματικής δραστηριότητας, καθώς και της μεγαλύτερης μυϊκής μάζας (ο σίδηρος αποτελεί μέρος και των μυϊκών κυττάρων). Επίσης με τον ιδρώτα που προκαλείται από την άσκηση, αποβάλλεται και σίδηρος.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση της αναιμίας γίνεται με γενική εξέταση αίματος, καθώς και έλεγχο των αποθηκών σιδήρου του οργανισμού (φερριτίνη). Αν υπάρχουν συμπτώματα που σας ανησυχούν συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας.
Πώς αντιμετωπίζεται;
Παρόλο που η αναιμία έχει συμπτώματα που μπορεί να ανησυχήσουν τους γονείς, όταν οφείλεται σε έλλειψη σιδήρου, μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί. Να θυμάστε ότι:
- Η διατροφή του παιδιού πρέπει να είναι ισορροπημένη και πλούσια σε αξιοποιήσιμες πηγές σιδήρου (κόκκινο κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά).
- Τα δημητριακά, οι φακές και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι επίσης πηγές σιδήρου, όμως ο σίδηρος από ζωικές τροφές φαίνεται ότι απορροφάται καλύτερα.
- Αποτελεσματική είναι και η χρήση κάποιου συμπληρώματος σιδήρου για κάποιο χρονικό διάστημα. Η επιλογή, η διάρκεια και το σχήμα της θεραπείας θα καθοριστεί από τον παιδίατρο.
*Η αιμοσφαιρίνη βρίσκεται στα ερυθρά αιμοσφαίρια και είναι υπεύθυνη για τη μεταφορά οξυγόνου στα όργανα του σώματος και στους μυς, αλλά και για τη μεταφορά διοξειδίου του άνθρακα από τα όργανα στους πνεύμονες με σκοπό να αποβληθεί από τον οργανισμό.
**Ο σίδηρος είναι ιχνοστοιχείο που συμμετέχει στη δημιουργία της αιμοσφαιρίνης, και αποτελεί μέρος αυτής.
«Εμβολιασμοί στην παιδική και εφηβική ηλικία»
Τα εμβόλια προστατεύουν από πολύ σοβαρά νοσήματα και για το λόγο αυτό θεωρούνται η πιο ασφαλής και αποτελεσματική παρέμβαση στη Δημόσια Υγεία. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο τα εμβόλια προλαμβάνουν 3 εκατομμύρια θανάτους και αποτρέπουν περίπου 750.000 αναπηρίες παγκοσμίως.
- Τι ακριβώς είναι τα εμβόλια;
Ουσιαστικά το εμβόλιο είναι ο τρόπος με τον οποίο το παιδί αποκτά ανοσία χωρίς να χρειάζεται να αρρωστήσει. Κατασκευάζονται από τους ίδιους τους μικροοργανισμούς (εξασθενημένα μικρόβια ή ιοί, τμήματα αυτών κλπ) με σκοπό να παραχθούν αντισώματα, όπως θα συνέβαινε και στην περίπτωση που το παιδί είχε αρρωστήσει από αυτούς. Βέβαια, οι μικροοργανισμοί που περιέχουν τα εμβόλια-όπως ήδη αναφέρθηκε- είναι εξασθενημένοι ή ατελείς και έτσι δεν μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα.
- Πόσο διαρκεί η προστασία από τα εμβόλια;
Τα σχήματα χορήγησης των εμβολίων διαφέρουν μεταξύ τους ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το είδος του εμβολίου. Στα περισσότερα εμβόλια που γίνονται στην παιδική ηλικία, χρειάζεται αναμνηστική δόση μετά από συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα.
- Εμβόλια που γίνονται στην παιδική ηλικία :
- Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη-Πολιομυελίτιδας (TdapIPV)
- Ιλαράς, ερυθράς, παρωτίτιδας (MMR)
- Ανεμευλογιάς
- Ηπατίτιδας Α
- Ηπατίτιδας Β
- Μηνιγγιτιδoκόκκου (έναντι των οροομάδων Α, C, W-135, Y )
- Μηνιγγιτιδοκόκκου (Τύπος Β)*
Τα εμβόλια δε σταματούν στην εφηβεία. Υπάρχουν εμβόλια που γίνονται κατά τη διάρκεια της εφηβείας, όπως:
- Τετάνου-Διφθερίτιδας-Κοκκύτη-Πολιομυελίτιδας (TdapIPV) επαναληπτικό
- για τον ιό των Ανθρώπινων Θηλωμάτων (HPV) στα κορίτσια
- Μηνιγγιτιδοκόκκου (έναντι των οροομάδων Α, C, W-135)
- Μηνιγγιτιδοκόκκου (Τύπος Β)*
Σε κάποιες περιπτώσεις ο παιδίατρος, αν είναι απαραίτητο, μπορεί να συστήσει εμβόλια για:
- την εποχική γρίπη
- τον πνευμονιόκοκκο
*το εμβόλιο αυτό δεν περιλαμβάνεται ακόμη στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών στην Ελλάδα, ωστόσο προστατεύει από έναν τύπο που προκαλεί πολύ σοβαρή νόσο και συστήνεται
- Είναι τα εμβόλια ασφαλή;
Γενικά, τα εμβόλια θεωρούνται ασφαλή και ιδιαίτερα χρήσιμα. Δεν είναι λίγοι οι γονείς που είναι σε δίλημμα για το αν θα πρέπει να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, καθώς κατά καιρούς έχουν ακουστεί «διάφορα» για πιθανές παρενέργειες. Τα εμβόλια, όπως και κάθε σκεύασμα, μπορεί να έχουν κάποιες παρενέργειες, όπως ενόχληση στο σημείο της ένεσης, δεκατική πυρετική κίνηση ή χαμηλό πυρετό. Ωστόσο, αυτές δεν είναι συχνές και εάν υπάρχουν, είναι παροδικές. Αν σκεφτούμε πως πριν το εμβόλιο της ερυθράς, στις ΗΠΑ περίπου 20.000 μωρά το χρόνο γεννιόντουσαν με αναπτυξιακά προβλήματα, καταλαβαίνουμε το όφελος από το συγκεκριμένο εμβόλιο. Για περισσότερες πληροφορίες, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο σας.
- Τελικά στις μέρες μας εμβολιάζονται τα παιδιά και οι έφηβοι;
Παρά την αναμφισβήτητη χρησιμότητα των εμβολίων, στη χώρα μας αρκετά παιδιά φτάνουν στην εφηβική ηλικία και είναι ατελώς εμβολιασμένα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με έρευνα του 2010, περίπου 28% των εφήβων δεν είχαν εμβολιαστεί επαρκώς για διφθερίτιδα και τέτανο, 15% των εφήβων για ερυθρά, 9% για ηπατίτιδα Β, και 43,6% δεν είχε εμβολιαστεί για τον μηνιγγιτιδόκοκκο οποιουδήποτε τύπου.
Αποτελεί στόχο όλων μας, εφόσον τα εμβόλια αποτελούν αποτελεσματική και ασφαλή προληπτική παρέμβαση και καλύπτονται από το κράτος, να εφαρμόσουμε επαρκή εμβολιαστικά προγράμματα στην Ελλάδα.
Η Δυσκοιλιότητα στο Παιδί
Η φυσιολογική λειτουργία του εντέρου των παιδιών
Η συχνότητα, η σύσταση και ο όγκος των κοπράνων διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία και τη διατροφή του παιδιού π.χ.
- Τα θηλάζοντα βρέφη από 1-7 κρεμμώδεις κενώσεις την ημέρα ως και 1 την εβδομάδα
- Μωρά από 2 εβδομάδων ως 1 έτους που τρέφονται με γάλα σκόνη περίπου 2 κενώσεις την ημέρα
- Παιδιά άνω των 2 ετών από 2-3 κενώσεις την ημέρα ως και 3 την εβδομάδα.
Τι σημαίνει;
Η δυσκοιλιότητα είναι σύμπτωμα και όχι νόσος και ορίζεται με διάφορους τρόπους λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό και τη σύσταση των κενώσεων, όπως σκληρά κόπρανα συστηματικά για τουλάχιστον 2 εβδομάδες, που μπορεί να είναι επώδυνα κατά την αφόδευση και σαν συνέπεια μπορεί να έχουν την κατακράτηση τους από το παιδί.
Πόσο συχνή είναι;
Είναι ένα πάρα πολύ κοινό σύμπτωμα που εμφανίζεται στο 5-10% των παιδιών. Από αυτά, στο 95% δεν υπάρχει οργανικό ή ανατομικό πρόβλημα (ιδιοπαθής δυσκοιλιότητα) και μόνο στο 5% μπορεί να είναι εκδήλωση μιας υποκείμενης νόσου (πχ αλλεργία στην πρωτεΐνη του γάλακτος της αγελάδας ή κοιλιοκάκη) ή κάποιου ανατομικού προβλήματος (οργανική δυσκοιλιότητα).
Τα αίτια της ιδιοπαθούς δυσκοιλιότητας
Συνήθως το παιδί είναι υγιές και αναπτύσσεται σωστά. Σε αυτό το τύπο δυσκοιλιότητας τα αίτια μπορεί να είναι :
- Γενετικά (πχ οικογενειακό ιστορικό ενός γονέα δίνει 10% πιθανότητες στο παιδί)
- Ιδιοσυστασιακά
- Ψυχολογικά (πχ αποφυγή τουαλέτας στο σχολείο, εκμάθηση τουαλέτας στα νήπια)
- Περιβαλλοντικά (πχ ζεστός καιρός που προκαλεί ήπια αφυδάτωση)
- Διαιτητικά (που αφορά και την πλειονότητα των παιδιών)
Σε αυτή την περίπτωση η διατροφή συνήθως είναι φτωχή σε φυτικές ίνες και νερό και πλούσια σε επεξεργασμένες τροφές και υδατάνθρακες (π.χ ζάχαρη και λευκό αλεύρι) και σε ζωικές τροφές.
Επίσης, σε κάποιες περιόδους της ανάπτυξης του βρέφους ή του νηπίου υπάρχουν παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν παροδική δυσκοιλιότητα όπως
· Αντικατάσταση του θηλασμού σε γάλα σκόνη
· Εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή
· Κατά την περίοδο μιας λοίμωξης με πυρετό, αφυδάτωση ή κατάκλιση
· Πρώιμη αφαίρεση πάνας
· Παρουσία ραγάδας πρωκτού που προκαλεί πόνο.
Στα μεγαλύτερα παιδιά, τις περισσότερες φορές ξεκινά ένας φαύλος κύκλος όπου η επώδυνη αφόδευση ή ο φόβος της τουαλέτας προκαλεί ηθελημένη κατακράτηση των κοπράνων. Αυτό θα επιδεινώσει την κατάσταση και θα προκαλέσει στο παιδί κοιλιακό άλγος, αέρια στο έντερο, ανορεξία και σε κάποιες περιστάσεις ακόμα και διάρροια από υπερπλήρωση του εντέρου με λεκέδες στο εσώρουχο (εγκόπριση) που μπορεί να επηρεάσουν την ψυχολογία του.
Πότε η δυσκοιλιότητα πρέπει να μας ανησυχεί;
Όταν συνδυάζεται με
· Βρέφος < 1 μηνός
· Καθυστερημένη αποβολή μηκωνίου (οι πρώτες κενώσεις του νεογέννητου που έχουν μαύρο χρώμα) μετά το πρώτο 24ωρο.
· Εμετοί, ναυτία, μετεωρισμός και διάταση κοιλιάς, ιδιαίτερα αν εμφανιστούν ξαφνικά.
· Καθυστέρηση ανάπτυξης του παιδιού
· Ελλιπής πρόσληψη βάρους ή απώλεια βάρους.
· Όταν το παιδί παίρνει φαρμακευτική αγωγή π.χ σίδηρο, βιταμίνη D.
Ποιες πληροφορίες θα μας ζητήσει ο παιδίατρος;
· Διατροφικές συνήθειες
· Χρόνο που το μωρό απέβαλλε μηκώνιο (αν καθυστερημένα, θα πρέπει να έχει τονιστεί στους γονείς στο μαιευτήριο)
· Ημερολόγιο καταγραφής της σύστασης, όγκου συχνότητας κενώσεων.
· Αν λερώνει το εσώρουχό του με λεκέδες από κόπρανα
· Πόνος κατά την αφόδευση
· Παρουσία αίματος στα κόπρανα ή στο χαρτί.
Η διάγνωση της δυσκοιλιότητας συνήθως βασίζεται στο ιστορικό και στην εξέταση από τον παιδίατρο ή τον παιδογαστρεντερολόγο και περαιτέρω εξετάσεις γίνονται μόνο σε πολύ λίγες περιπτώσεις, όπου υπάρχει υποψία κάποιου παθολογικού αιτίου.
Αντιμετώπιση
Εξαρτάται πάντα από την ηλικία του παιδιού, τη διάρκεια των συμπτωμάτων και τη σοβαρότητά τους. Σε όλες τις περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας πρέπει να υπάρχει καταρχήν σωστή ενημέρωση για τα αίτια και ψυχολογική υποστήριξη και ενθάρρυνση του παιδιού της οικογένειας γιατί θα χρειαστεί υπομονή, χρόνος και προσπάθεια για να επιτευχθεί ο στόχος των φυσιολογικών κενώσεων.
Στα βρέφη
Σε βρέφη κάτω του ενός έτους, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας, ΔΕΝ χρησιμοποιείται κανένα φάρμακο ή υποκλυσμός εκτός από:
· Μικροκλύσματα γλυκερίνης, όχι όμως συστηματικά, γιατί το μωρό θα χάσει το αντανακλαστικό της αφόδευσης.
· Μικρές δόσεις λακτουλόζης ή λακτιτόλης μόνο σε βρέφη > 6 μηνών και πάντα μετά από σύσταση του γιατρού.
Σε περιπτώσεις χρόνιας δυσκοιλιότητας σε βρέφος, τρόπους θεραπείας αποτελούν:
· Μετά τους 2 πρώτους μήνες ζωής, χορήγηση 1-2 φορές την ημέρα βρεφικών ροφημάτων και αραιωμένων χυμών όπως μήλου, αχλαδιού ή δαμάσκηνου
· Αποφυγή χρήσης σιροπιών που περιέχουν μέλι (κίνδυνος αλλαντίασης)
· Εισαγωγή στερεών τροφών όπως φρούτα και λαχανικά με κανονική ποσότητα φυτικών ινών στην κατάλληλη ηλικία και με τη συμβουλή του παιδιάτρου.
· Επάλειψη με βαζελίνη ή χρήση ειδικής κρέμας σε περίπτωση ραγάδας πρωκτού.
Στα μεγαλύτερα παιδιά
- Άφθονη κατανάλωση υγρών
- Διατροφή πλούσια σε φρούτα όπως δαμάσκηνα, σύκα, μήλα, αχλάδια, λαχανικά και όσπρια. Αποφυγή μπανάνας.
- Μικρή κατανάλωση ή αποφυγή αμυλούχων τροφών όπως άσπρο ψωμί, ρύζι, μακαρόνια και πατάτες και επεξεργασμένων υδατανθράκων όπως μπισκότα. Αντικατάστασή από τροφές που περιέχουν φυτικές ίνες όπως δημητριακά, ψωμί, μακαρόνια ή ρύζι ολικής αλέσεως. Σε περίπτωση που το παιδί συνεχίζει να μην περιλαμβάνει στη διατροφή του φυτικές ίνες από τέτοιες τροφές τότε ο παιδίατρος μπορεί να συστήσει φυτικές ίνες σε σκόνη που αναμειγνύεται με το γάλα ή σε μορφή σιρόπι.
- Αποφυγή υπερβολικής (πάνω από 750 -800ml) κατανάλωσης γάλακτος ή γαλακτοκομικών προϊόντων.
- Ενθάρρυνση και εκπαίδευση της χρήσης της τουαλέτας μεταγευματικά ώστε να γίνεται εκμετάλλευση του γαστροκολικού αντανακλαστικού. Η διαδικασία αυτή δεν πρέπει να γίνει φορτική για το παιδί και θα πρέπει να το αφήσουμε να ηρεμήσει και να χαλαρώσει και όχι να πιεστεί. Θα πρέπει να τοποθετείται στην τουαλέτα σε άνετη θέση με τα πόδια του να εφάπτονται σε σκληρή επιφάνεια ή στο πάτωμα για περίπου 10’ μετά το γεύμα. Μπορεί να χρειαστεί να του δώσετε μαζί ένα βιβλίο ή το αγαπημένο του παιχνίδι.
- Μέτρια σωματική άσκηση όπως το ποδήλατο ή το τρέξιμο μπορεί να βοηθήσει σημαντικά γιατί διευκολύνει την κινητικότητα του εντέρου.
Φαρμακευτική θεραπεία
Σε πρώτη φάση και σε περίπτωση που σκληρά κόπρανα έχουν συσσωρευτεί στο έντερο τότε ο στόχος της αρχικής θεραπείας θα είναι η κένωση του εντέρου με χρήση υποκλυσμών ή καθαρτικών ή και τα δύο, πάντα εξατομικεύοντας την κατάσταση και μετά από συζήτηση με την οικογένεια και το παιδί όσο αυτό είναι δυνατό.
Στη συνέχεια και αφού έχει αδειάσει το έντερο τότε πρέπει να γίνει προσπάθεια να διατηρηθούν μαλακά τα κόπρανα με στόχο μια κένωση κάθε 1 με 2 ημέρες. Αυτό θα συμβεί με την υιοθέτηση των παραπάνω μέτρων που αναφέρθηκαν, και σε περίπτωση που αυτά δεν επαρκούν τότε θα πρέπει να προστεθούν και υπακτικά φάρμακα υπό τις οδηγίες του παιδιάτρου. Υπάρχουν διάφορα τέτοια φάρμακα που δρουν με διαφορετικούς τρόπους και μπορούν και να συνδυαστούν για δύσκολες περιπτώσεις. Οι δόσεις μπορεί να χρειαστεί να αυξομειωθούν για να επιτευχθεί το ιδανικό αποτέλεσμα. Πρέπει να τονιστεί ότι η φαρμακευτική αγωγή δεν πρέπει ποτέ να σταματήσει απότομα, ακόμα και αν υπάρχουν φυσιολογικές κενώσεις, αλλά σταδιακά σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Η διάρκεια της θεραπείας εξατομικεύεται κάθε φορά και μπορεί να είναι από 2 μήνες ως και περισσότερο ανάλογα τη περίπτωση. Παράλληλα, το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται να συνεχίσει την κατανάλωση υγρών και τη διαιτητική αγωγή. Προτού αρχίσει η σταδιακή μείωση της φαρμακευτικής αγωγής η οικογένεια πρέπει να ενημερώνεται ότι δυστυχώς ο κίνδυνος υποτροπής είναι στο 50%, οπότε και θα χρειαστεί επανάληψη της θεραπείας. Παιδιά με χρόνια ιδιοπαθή δυσκοιλιότητα μπορεί να συνεχίσουν να έχουν δυσκολία στις κενώσεις ακόμα και στην εφηβεία.
Παιδί και ήλιος: Πρακτικές συμβουλές για να χαίρονται τα παιδιά τον ήλιο με ασφάλεια
Ο ήλιος είναι αναμφισβήτητα απαραίτητος για τη ζωή μας. Με την έκθεση στον ήλιο συντίθεται βιταμίνη D, η οποία παίζει σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη των παιδιών καθώς βοηθάει στην απορρόφηση του ασβεστίου, διασφαλίζοντας την εναπόθεσή του στα οστά. Ελάχιστη έκθεση στον ήλιο είναι επαρκής για την εκτέλεση αυτής της λειτουργίας του οργανισμού.
Η έκθεση όμως στον ήλιο πρέπει να γίνεται με μέτρο και με τις σωστές προφυλάξεις, δεδομένου ότι ο ήλιος εκπέμπει υπεριώδεις ακτινοβολίες που δεν είναι ορατές από το ανθρώπινο μάτι. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες απορροφούνται από την μελανίνη που υπάρχει στο δέρμα μας. Όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος στον ήλιο τόσο περισσότερη μελανίνη παράγεται με αποτέλεσμα το δέρμα να παίρνει πιο σκούρο χρώμα.
Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες ονομάζονται Α, Β και C(UVA, UVB, UVC). Oι UVCείναι οι πιο επικίνδυνες υπεριώδεις ακτινοβολίες, οι οποίος όμως δεν φτάνουν στη γη καθώς μπλοκάρονται από τη στιβάδα του όζοντος. Δεδομένου όμως ότι τις τελευταίες δεκαετίες έχει μειωθεί σημαντικά η στοιβάδα του όζοντος στη στρατόσφαιρα, η υπερβολική ή αλόγιστη έκθεση στον ήλιο συνεπάγεται πολλές και βλαβερές συνέπειες. Μέχρι πρόσφατα οι επιστήμονες πίστευαν ότι μόνο οι ακτίνες UVBείναι επικίνδυνες. Μολονότι οι ακτίνες UVBαποτελούν έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, τώρα πλέον είναι γνωστό ότι οι ακτίνες UVAαν και δεν προκαλούν εγκαύματα επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα και συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου, ενώ ευθύνονται και για τη γήρανση του δέρματος, καθώς διαπερνούν σε βάθος τα στρώματα της επιδερμίδας, καταστρέφοντας τις ίνες ελαστίνης και κολλαγόνου.
Άμεση επίπτωση της υπεριώδους ακτινοβολίας είναι το γνωστό ηλιακό έγκαυμα. Αυτό δημιουργείταιόταν το δέρμα εκτεθεί σε μεγαλύτερη ποσότητα υπεριώδους ακτινοβολίας από αυτή που μπορεί να απορροφήσει η μελανίνη. Απώτερες επιπλοκές είναι η πρόωρη γήρανση και οι κακοήθειες του δέρματος (επιθηλιώματα και μελάνωμα). Όλες οι σύγχρονες επιστημονικές μελέτες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εμφάνιση τον απώτερων επιπλοκών της υπεριώδους ακτινοβολίας στο δέρμα, σχετίζονται με τον βαθμό έκθεσης μας στον ήλιο, ενώ η εμφάνιση μελανώματος, της χειρότερης μορφής καρκίνου του δέρματος, σχετίζεται με τον αριθμό των ηλιακών εγκαυμάτων που έχει υποστεί κάποιος στην παιδική του ηλικία.Αυτό που χρειάζεται να αντιληφθεί κανείς είναι ότι η μεγαλύτερη ζημιά από τον ήλιο που πυροδοτεί τον καρκίνο προκαλείται στη νεαρή ηλικία – μέχρι την ηλικία των 20 χρόνων. Η αλόγιστη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία σε παιδική ηλικία μπορεί να διπλασιάσει αργότερα τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος. Αν ένα παιδί έχει κοκκινίσει από τον ήλιο έστω και λίγο, η πιθανότητα για τη δημιουργία μελανώματος διπλασιάζεται. Στην πραγματικότητα, αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον ήλιο, τα παιδιά μας θα κινδυνεύουν τρεις φορές περισσότερο από τους παππούδες τους να παρουσιάσουν κακοήθες μελάνωμα – την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος. Ήδη το κακοήθες μελάνωμα αποτελεί την τρίτη πιο διαδεδομένη μορφή καρκίνου στην ηλικία 15-29 ετών.
Πώς να προστατεύσετε τα παιδιά σας από τον ήλιο
1. Προσπαθήστε να μην εκτίθενται στον ήλιο μεταξύ 10.00 και 15.00. Σε αντίθετη περίπτωση, ακόμη και αν παίζουν στην αυλή του σπιτιού, τότε βάλτε τους αντηλιακό. Φροντίστε η παραμονή σας στην παραλία ή στην πισίνα να μην είναι παρατεταμένη. Επειδή οι ακτίνες UV«κάνουν γκελ» σε αντανακλαστικές επιφάνειες, όπως είναι το νερό και η άμμος, ένα παιδί εξακολουθεί να είναι ευάλωτο, ιδιαίτερα στην παραλία, ακόμα κι όταν είναι υπό σκιά. Οι υπεριώδεις ακτινοβολίες περνούν ακόμη και τα σύννεφα γι΄ αυτό χρειάζονται προστασία και τις συννεφιασμένες μέρες.Μάθετε τα παιδιά να καταφεύγουν στη σκιά της ομπρέλας όταν παίζουν στην παραλία. Αν η ομπρέλα είναι στημένη μακριά απ’ το σημείο όπου παίζουν θα πρέπει να στήσετε μια κοντά τους.
Μάθετε στο παιδί σας τον κανόνα της σκιάς: αν η σκιά του είναι μικρότερη από το ύψος του, τότε οι ηλιακές ακτίνες είναι πολύ ισχυρές και θα πρέπει εκείνη την ώρα να παίζει στη σκιά.
2. Φορέστε ελαφρά ρούχα στα παιδιά σας και σιγουρευτείτε ότι δεν τα διαπερνά η ηλιακή ακτινοβολία με το να τοποθετείστε το χέρι σας κάτω από το ρούχο. Εάν είστε στην παραλία ή σε πισίνα, να γνωρίζετε ότι τα βρεγμένα ρούχα χάνουν τη μισή προστασία που παρέχουν (λιγότερο από 3 SPF) ενάντια στις ακτίνες UV. Επιλέξτε ελαφριά καπέλα (τα βαμβακερά είναι ιδανικά) με πλατύ γείσο, για να σκιάζουν το πρόσωπο, τα αυτιά και το σβέρκο. Αναζητήστε στην αγορά ρούχα με προστασία ενάντια στις ακτίνες UV, όπως μαγιό, μπλουζάκια και σορτς για παιδιά, τα οποία να προφέρουν 40 SPFή και περισσότερο, ακόμα κι αν βραχούν.
3. Μάθετε στο παιδί σας να φοράει γυαλιά ηλίου: Η ηλιακή ακτινοβολία προκαλεί ζημιά και στα μάτια όπως και στο δέρμα. Κάθε ημέρα έκθεσης του ματιού στον ήλιο μπορεί να σημαίνει και την καταστροφή ενός κερατοειδούς χιτώνα ( η εξωτερική μεμβράνη του ματιού). Η αθροιστική έκθεση στον ήλιο μπορεί να οδηγήσει σε καταρράκτη αργότερα. Τα γυαλιά ηλίου πρέπει να προστατεύουν 100% από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες.
4. Ελέγξτε τα φάρμακα που παίρνει το παιδί σας.Μερικά φάρμακα αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος στις ακτίνες UV με αποτέλεσμα το παιδί να παθαίνει ηλιακό έγκαυμα πολύ πιο εύκολα από ότι συνήθως (ειδικά αντιβιοτικά και φάρμακα κατά της ακμής). Συζητήστε με το γιατρό σας την περίπτωση αυτή και αν χρειαστεί πάρτε επιπλέον μέτρα προστασίας
5. Χρησιμοποιείστε αντηλιακές κρέμες. Αυτό που πρέπει να προσέχετε όταν αγοράζετε αντηλιακή κρέμα είναι ο δείκτης προστασίας. Πρέπει απαραίτητα ο δείκτης προστασίας να είναι μεγαλύτερος του 20. Επίσης πρέπει να επιλέξετε αντηλιακή κρέμα στην οποία να αναγράφεται ότι προστατεύει από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες AκαιB(UVA, UVB).
Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχουν τα παιδικά αντηλιακά:
· Αποτελεσματικότητα (SPF>20)
· Ασφάλεια (να μην ερεθίζουν το δέρμα και τα μάτια, να μην προκαλούν τοξικότητα και αλλεργίες)
· Εύκολα στη χρήση, να μην είναι ιδιαίτερα λιπαρά
· Φωτοσταθερότητα (αδιάβροχα στο νερό)
Τα αντηλιακά με φυσικά φίλτρα (ανόργανα) αντανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία και μετά την επάλειψη και αφήνουν στο δέρμα ένα λευκό φιλμ. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε βρέφη και νήπια, αλλά και σε παιδιά με προβλήματα ατοπικής δερματίτιδας και δυσανεξίας στα αντηλιακά χημικών φίλτρων.
Τα αντηλιακά με τα χημικά φίλτρα (οργανικά), απορροφούν την ηλιακή ακτινοβολία και δεν την αφήνουν να βλάψει τις κατώτερες στοιβάδες του δέρματος, ενώ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε παιδιά μεγαλύτερα του έτους.
Οι φόρμουλες που περιέχουν φυσικά φίλτρα είναι άμεσα αποτελεσματικές, ενώ τα αντηλιακά με τα χημικά απωθητικά χρειάζονται 20-30 λεπτά για να δράσουν, γι’ αυτό ανάλογα με το είδος θα πρέπει να φροντίσετε να τα εφαρμόσετε στο δέρμα πριν εκθέσετε τα παιδιά στον ήλιο.
Σε βρέφη και μικρά παιδιά τα αντηλιακά με φυσικά φίλτρα είναι πιο ασφαλή γιατί έχουν μικρότερη πιθανότητα απορρόφησης από το δέρμα, είναι λιγότερο ερεθιστικά για το δέρμα και τα μάτια, έχουν μικρότερα ποσοστά αλλεργικών αντιδράσεων, είναι φωτοσταθερά και αδιάβροχα και απλώνονται με ευκολία στο παιδικό δέρμα. Για τους εφήβους συνιστώνται ως ιδανικότερα τα αντηλιακά με χημικά φίλτρα, επειδή είναι λιγότερο λιπαρά στη σύστασή τους, εφαρμόζονται εύκολα και είναι πιο διακριτικά.
Τα αντηλιακά χωρίζονται ακόμη με βάση τον δείκτη αντηλιακής προστασίας που παρέχουν (SPF- SunProtectionFactor.). Ο δείκτης SPFαφορά κυρίως την ακτινοβολία UVB, στην οποία οφείλεται και η ελαφρά κοκκινίλα, μετά από ολιγόλεπτη απροστάτευτη έκθεση στον ήλιο.
Για παράδειγμα, δείκτης αντηλιακής προστασίας UVB20 σημαίνει ότι αν χωρίς αντηλιακή προστασία, θα μπορούσατε να μείνετε στον ήλιο επί 30 λεπτά μέχρι να αρχίσει το δέρμα σας να κοκκινίζει, με το αντηλιακό φίλτρο με SPF20, μπορείτε να μείνετε στον ήλιο 20 φορές μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, πριν αρχίσει να κοκκινίζει το δέρμα σας.
Αυτό είναι σημαντικό να έχουμε όλη υπόψη είναι ότι το αντηλιακό δεν εξασφαλίζει απόλυτη και ξεκάθαρη προστασία από τον ήλιο. Η χρήση αντηλιακών δεν σημαίνει ότι μπορούμε να αφήνουμε τα παιδιά περισσότερο στον ήλιο.
Πώς να χρησιμοποιείτε σωστά την αντιηλιακή κρέμα
· Για τα παιδιά χρησιμοποιούμε αντηλιακό με δείκτη προστασίας τουλάχιστον SPF20. Χρησιμοποιείτε οπωσδήποτε αντηλιακά προϊόντα ειδικά για παιδιά. Αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσετε το δικό σας αντηλιακό, βάλτε στο παιδί μικρότερη ποσότητα.
· Τοποθετείστε την κρέμα 30 λεπτά πριν την έκθεση στον ήλιο. Μην ξεχάσετε να αλείψετε τα χείλη, τα χέρια και τα αυτιά. Αν απλώσετε το αντηλιακό σας δύο φορές, η πρώτη στρώση θα απορροφηθεί από το δέρμα, ενώ η δεύτερη θα καθίσει επάνω στο δέρμα, εξασφαλίζοντας πολύτιμη δράση. Με τη δεύτερη στρώση θα καλύψετε επίσης τις περιοχές που πιθανότατα παραλείψατε με την πρώτη.
· Το αντηλιακό πρέπει να το ανανεώνουμε περίπου κάθε δύο ώρες.
· Ακόμα και τα αδιάβροχα αντηλιακά χάνουν την αποτελεσματικότητά τους μετά από 80 λεπτά στο νερό κι ακόμη νωρίτερα, εάν τα παιδιά τα χτυπάει το κύμα, ιδρώνουν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ή σκουπίζονται με την πετσέτα μετά το μπάνιο. Αν το δέρμα του παιδιού βραχεί ή αν ιδρώσει πρέπει να επαναλάβουμε την εφαρμογή.
Τι πρέπει να κάνετε αν το παιδί σας πάθει ηλιακό έγκαυμα;
Το ηλιακό έγκαυμα δυστυχώς το αντιλαμβανόμαστε στο τέλος της ημέρας, όταν το δέρμα πάρει κοκκινωπό χρώμα και το παιδί αρχίζει να πονά και να έχει φαγούρα επειδή ο ήλιος έχει στεγνώσει το δέρμα του. Το ξεφλούδισμα θα αρχίσει περίπου μια βδομάδα μετά το έγκαυμα.
Χρήσιμες οδηγίες για το ηλιακό έγκαυμα είναι οι ακόλουθες:
1. Κρατήστε το παιδί σε σκιά μέχρι να επουλωθεί η περιοχή, κάντε του συχνά κρύα ντους και βάλτε του δροσερές κομπρέσες
2. Χορηγήστε κάποιο παυσίπονο φάρμακο.
3. Εφαρμόστε ένα gel με aloe vera για να καταπραΰνει τον πόνο και φροντίστε τη συχνή εφαρμογή ενυδατικής κρέμας.
4. Αποφύγετε οποιαδήποτε έκθεση στον ήλιο γιατί θα επιδεινώσει την κατάσταση.
5. Εάν το έγκαυμα είναι έντονο ή δημιουργηθούν φυσαλίδες τότε συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Εάν το παιδί νιώθει εξάντληση, είναι χλωμό και έχει «καεί», τότε ενδέχεται να έχει ηλίαση που μπορεί να είναι πολύ πιο σοβαρή από ένα απλό ηλιακό έγκαυμα. Σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζεται υψηλός πυρετός (πάνω από 39), μόλυνση της περιοχής ή δυσκολία του παιδιού να βλέπει στο φως, πρέπει να συμβουλευτείτε ένα γιατρό. Επείγουσα ιατρική παρακολούθηση χρειάζονται τα συμπτώματα της ναυτίας, του εμετού, της πνευματικής αστάθειας και της διάρροιας.
ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ
Η παρουσία της χοληστερίνης είναι απαραίτητη, καθώς αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλά όργανα, όπως οι κυτταρικές μεμβράνες. Είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και λειτουργία του εγκεφάλου και σημαντικών ορμονών, όπως είναι η κορτιζόλη και οι ορμόνες του φύλου. Όμως, αυτό το βασικό συστατικό της ζωής και της καλής λειτουργίας του οργανισμού, μετατρέπεται σε δηλητήριο του οργανισμού όταν η τιμή της στο αίμα είναι υψηλή. Πολύ ψηλά επίπεδα χοληστερίνη, μπορεί να εμφανίσουν και τα παιδιά.
Σχετικά πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η διαδικασία αλλοίωσης των αγγείων (αθηροσκλήρωση) ξεκινά πολύ νωρίς, ήδη από την παιδική ηλικία, και γίνεται εμφανής αργότερα στην ενήλικη ζωή. Η υψηλή χοληστερίνη είναι ένας από τους εχθρούς των αγγείων και όσο παραμένει ανεξέλεγκτη συμβάλλει καθοριστικά στην αθηροσκλήρωση.
Το ερώτημα λοιπόν είναι πόσο πρέπει να είναι η ανώτερη φυσιολογική τιμή χοληστερίνης στα παιδιά προκειμένου να μην δημιουργεί βλάβες στις αρτηρίες τους. Στον μέσο άνθρωπο οι ορατές βλάβες στις αρτηρίες αρχίζουν να εμφανίζονται από την εφηβική ηλικία υπό μορφή γραμμώσεων που εξελίσσονται σε αθηρωματικές πλάκες. Οι πλάκες αυτές μπορεί ανά πάσα στιγμή να σπάσουν και να δημιουργήσουν συνθήκες για έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό αγγειακό επεισόδιο, ακόμα και σε ηλικίες κάτω των 40 ετών. Μελέτες έδειξαν ότι περίπου το 20% των ανδρών με υψηλή χοληστερίνη κινδυνεύουν να πάθουν καρδιαγγειακή νόσο μέχρι τα 50 χρόνια.
Όταν σκεφτόμαστε «υψηλή χοληστερίνη» έρχεται στο νου η εικόνα ενός υπέρβαρου παιδιού που δεν ασκείται και καταναλώνει κακής ποιότητας φαγητό (junk food). Ωστόσο υπάρχουν και παιδιά που είναι αδύνατα, γυμνάζονται συστηματικά, τρώνε υγιεινά και σε μια τυχαία εξέταση παρουσιάζουν υπερβολικά υψηλή τιμή χοληστερίνης, που εύλογα προκαλεί ερωτήματα στους γονείς σχετικά με την προέλευσή της. Πρόκειται συνήθως για την οικογενή υπερχοληστερολαιμία, μια κατάσταση γνωστή ευρέως και ως «κληρονομική χοληστερίνη». Η πάθηση αφορά 1 στα 500 παιδιά και συνδέεται με θετικό οικογενειακό ιστορικό για υψηλή χοληστερίνη και καρδιαγγειακά νοσήματα σε μικρή ηλικία. Συνήθως δεν συνοδεύεται από κάποιο εξωτερικό σημείο (ιδιαίτερα στα Ελληνόπουλα) που να παραπέμπει σε υψηλή χοληστερίνη, οπότε οδηγεί αθόρυβα σε βλάβες στα αγγεία που σταδιακά επιδεινώνουν τη λειτουργία τους, την ανατομία τους και τελικά οδηγούν σε κάποιο σημαντικό καρδιαγγειακό συμβάν σε μικρή ηλικία
Άλλες αιτίες της αυξημένης χοληστερίνης στα παιδιά• Διατροφή γεμάτη με κορεσμένα λιπαρά, junk food, fast food
• Η παχυσαρκία• Ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, νοσήματα ήπατος και νεφρών• Ο καθιστικός τρόπος ζωής, με πολλές ώρες διάβασμα, τηλεόραση, ενασχόληση με υπολογιστή και βίντεο games
Ποια παιδιά πρέπει να κάνουν εξέταση για χοληστερίνη;
- Όλα 9-11 ετών και ξανά 17-21 ετών
- Παιδιά >2 ετών που ο ένας γονιός τους έχει χοληστερίνη μεγαλύτερη από 240.
- Παιδιά που ένας από τους γονείς τους (συγγενής πρώτου βαθμού) έχει παρουσιάσει καρδιακά προβλήματα όπως στηθάγχη, έμφραγμα, αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, εγκεφαλικό επεισόδιο, σε ηλικία μικρότερη των 55 χρόνων.
- Παχύσαρκα
- Παιδιά με χρόνια νοσήματα π.χ διαβήτη, αυτοάνοσα, πολυκυστικές ωοθήκες
- Έφηβοι που καπνίζουν
- Παιδιά που λαμβάνουν θεραπεία με κορτιζόνη ή για επιληψία
Τι πρέπει να περιλαμβάνει ο έλεγχος;
Οι γενικές αίματος πρέπει να περιλαμβάνουν και ολική χοληστερίνη, ολικά λιπίδια, τριγλυκερίδια, HDL και LDL χοληστερίνη. Οι μετρήσεις αυτές πρέπει να γίνονται μετά από 12 ώρες νηστεία.
Ποια είναι τα επιθυμητά επίπεδα χοληστερίνης στα παιδιά 2-19 ετών
Ολική χοληστερίνη (mg/dL)
- Επιθυμητά κάτω από 170
- Οριακά από 170 -199
- Υψηλά πάνω από 200
LDL cholesterol (mg/dL)
- Επιθυμητά κάτω από 110
- Οριακά από 110 -129
- Υψηλά πάνω από 130
Πότε λέμε ότι ένα παιδί έχει παθολογική χοληστερίνη;
Στα παιδιά, ολική χοληστερόλη άνω των 170 mg/dl θεωρείται ψηλή.
Πως αντιμετωπίζεται ένα παιδί με υπερλιπιδαιμία;
Παιδιά με χοληστερόλη πάνω από αυτά τα επίπεδα, θα πρέπει παρακολουθούνται από παιδο-διατροφολόγο και να λαμβάνονται μέτρα για την μείωση της.
Είναι σημαντικό να αποφεύγεται
- συχνή κατανάλωση τροφών με υψηλή συγκέντρωση κορεσμένων λιπαρών (τηγανητά, κόκκινο κρέας, τυρί) και ιδιαίτερα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως Trans, δηλαδή τα φαγητά κυρίως των Fast Foods.
- Τροφές με υπερβολικά πολλές θερμίδες και απλά σάκχαρα
- Είναι καλό να προτιμώνται τροφές με πολλά ωφέλιμα λιπαρά (πχ ψάρι, ελαιόλαδο)
- Η σωστή διατροφή θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται σε φρούτα και χυμούς πάσης φύσεως, εμπλουτισμένη με λαχανικά και γενικότερα φυτικά προϊόντα
- Οι έφηβοι με υψηλή χοληστερίνη δεν πρέπει να καπνίζουν ή να είναι υπέρβαροι
- Οι γονείς πρέπει να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα την αλλαγή καθιστικών συνηθειών και την ενασχόληση του παιδιού με γυμναστική και αθλητική δραστηριότητα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Με απλά λόγια η βάση του διαιτολογίου των παιδιών με υψηλή χοληστερίνη θα πρέπει να είναι η Μεσογειακή δίαιτα με τα λαδερά και τα όσπρια.
Σε μερικές μόνο περιπτώσεις μεγαλύτερων παιδιών με έντονη διαταραχή υπερλιπιδαιμίας που δεν ανταποκρίνεται στις αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, μπορεί να χρειαστεί να γίνει λήψη από το παιδί φαρμάκου για τον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων από ειδικό παιδο-ενδοκρινολόγο.
Αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά – Ένα συχνό πρόβλημα της Άνοιξης
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια από τις συχνότερες μορφές ρινίτιδας στα παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι το 15% των παιδιών 6-7 ετών και το 40% των 13-14 ετών πάσχουν από τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας, στα οποία συγκαταλέγονται:
· Καταρροή
· Φτάρνισμα
· Έντονο μπούκωμα
· Αίσθηση κνησμού (φαγούρα)
Μπορεί να υπάρχουν όλα ή και μόνο ένα σύμπτωμα όπως η καταρροή. Επίσης, μπορεί να συνοδεύεται και με συμπτώματα των ματιών όπως δάκρυα, κοκκίνισμα (επιπεφυκίτιδα) και κνησμό, αλλά και βήχα ή διαταραχές της όσφρησης.
Η νόσος αρχίζει συνήθως μετά την ηλικία των 3 ετών. Όσο μικρότερο είναι το παιδί τόσο μικρότερη είναι και η πιθανότητα αλλεργικού τύπου ρινίτιδας και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην διάγνωση για να αποκλειστούν καταστάσεις, όπως η υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια), η ιογενής ρινίτιδα ή η παραρρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα).
Επειδή η ρινίτιδα στα παιδιά συχνά οφείλεται σε απλά κρυολογήματα (ιογενής ρινίτιδα) υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μας βοηθούν να ξεχωρίσουμε αυτές τις δυο καταστάσεις όπως:
- Το χρώμα και η υφή των εκκρίσεων – στην ιογενή ρινίτιδα η έκκριση (μύξα) είναι συνήθως κιτρινωπή ή κιτρινοπράσινη και πηχτή, ενώ στην αλλεργική μορφή είναι λευκή και πιο λεπτή (υδαρής)
- Η συνοδεία πυρετού στη ιογενή
- Η διάρκεια: Συνήθως 10 ημέρες στην ιογενή, ενώ στην αλλεργική όσο το άτομο παραμένει εκτεθειμένο στο αλλεργιογόνο
- Έντονα και θορυβώδη συμπτώματα στην αλλεργική π.χ. πολλαπλά φταρνίσματα «κατά ρυπάς»
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι στην ουσία μια χρόνια φλεγμονή του επιστρώματος (βλεννογόνου) της μύτης που συνήθως προκαλείται από:
· Γύρη (δένδρων, φυτών, ζιζανίων κτλ)
· Ακάρεα της οικιακής σκόνης
· Μύκητες
· Επαφή με το τρίχωμα ζώων
· Άλλα αλλεργιογόνα ανάλογα με την ευαισθησία του κάθε παιδιού
Ανάλογα με την κατανομή των συμπτωμάτων στο χρόνο, διακρίνεται σε εποχική ή ολοετής και αυτή η διάκριση μπορεί να δώσει στο γιατρό χρήσιμες πληροφορίες για το αίτιο. Για παράδειγμα, η εποχική ρινίτιδα που εμφανίζεται σταθερά μια συγκεκριμένη εποχή είναι πιο πιθανό να οφείλεται σε κάποιο αλλεργιογόνο που κυκλοφορεί την άνοιξη όπως η γύρη, ενώ ο ολοετής χαρακτήρας θα προσανατολίσει το γιατρό σε ένα αίτιο στο οποίο ο μικρός ασθενής έχει συνεχή έκθεση, όπως στα ακάρεα της σκόνης ή στο τριχωτό κάποιου κατοικίδιου ζώου.
Αν και δεν είναι επικίνδυνη για τη ζωή, τα συμπτώματά της επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά του παιδιού, ιδιαίτερα τον ύπνο, τη σχολική επίδοση και η ψυχική υγεία και ηρεμία του. Πάντα στο ιστορικό πρέπει να καθορίζεται από το γιατρό η σοβαρότητα της κατάστασης και να εντοπίζεται η επίπτωση της νόσου στις καθημερινές δραστηριότητες του παιδιού.
Είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε επίσης ότι η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της είναι πολύ σημαντική γιατί έχει συνδεθεί με την πρόκληση και επιβάρυνση και άλλων ασθενειών όπως το άσθμα, η ωτίτιδα και η παραρρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα).
Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας στα παιδιά αλλά και σε όλες τις ηλικίες βασίζεται:
1. Στην αποφυγή του αλλεργιογόνου που προκαλεί την αλλεργική αντίδραση, όσο αυτό είναι εφικτό. Επίσης, καλό θα ήταν να αποφεύγονται και άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες όπως οι απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας, η υγρασία, οι έντονες οσμές, ακόμα και η ψυχολογική φόρτιση που μπορούν να επιδεινώσουν τη συμπτωματολογία.
2. Στη φαρμακευτική θεραπεία, που έχει σαν στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων και βασίζεται στη χρήση αντιισταμινικών, κορτικοστεροειδών τοπικά στα ρουθούνια και προληπτικών φαρμάκων ενάντια στη φλεγμονή που πρέπει να ξεκινούν προ-εποχιακά, ιδιαίτερα αν η αλλεργική ρινίτιδα συνοδεύεται και απο αναπνευστικά προβλήματα. Να σημειωθεί ότι η χρήση τοπικών αποσυμφορητικών sprays στα παιδιά πρέπει να αποφεύγεται και αν χρησιμοποιηθούν θα πρέπει να είναι για το πολύ 3-4 ημέρες, αλλιώς θα επιτείνουν το πρόβλημα δημιουργώντας χημική ρινίτιδα.
3. Στην εκπαίδευση του παιδιού και της οικογένειάς του.
Η σωματική ανάπτυξη των παιδιών στην σχολική και προ-εφηβική ηλικία
Στην σχολική ηλικία και στην προ-εφηβεία τα παιδιά συνεχίζουν να μεγαλώνουν με έντονους ρυθμούς ανάπτυξης. Ο ρυθμός αύξησης του ύψους και ιδιαίτερα το τελικό ύψος που θα φτάσει ένα παιδί στην εφηβεία, πολλές φορές προβληματίζει τους γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά, ενώ η απόκλιση από το μέσο ανάστημα, δηλαδή το συμβατικό ή το συνηθισμένο, προκαλεί κοινωνικό στίγμα και ψυχολογικό φόρτο στην οικογένεια.
Τι θεωρείται φυσιολογικό ύψος για την κάθε ηλικία
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το κάθε παιδί είναι διαφορετικό, γι΄ αυτό ο παιδίατρος παρακολουθεί το λεγόμενο «ρυθμό ανάπτυξης» του κάθε παιδιού. Σε κάθε επίσκεψη στο ιατρείο (από τη βρεφική ηλικία) ο παιδίατρός καταχωρεί τις μετρήσεις του ύψους, του βάρους και της περιμέτρου κεφαλής του παιδιού σε καμπύλες ανάπτυξης προσαρμοσμένες σύμφωνα με το φύλο και την ηλικία του. Αυτό πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 2 φορές το χρόνο (για τα βρέφη αυτό γίνεται πολύ πιο τακτικά) έτσι ώστε να υπολογίζεται ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης. Οι καμπύλες ανάπτυξης κάθε χώρας δημιουργούνται βάσει μετρήσεων σε χιλιάδες φυσιολογικά παιδιά. Για όλες τις παραμέτρους της σωματικής αύξησης ενός παιδιού το επιθυμητό είναι η κάθε συνεχόμενη μέτρηση να έχει μέχρι 2 καμπύλες διαφορά από την προηγούμενη. Πρέπει να τονιστεί ότι ακόμα και αν το ύψος του παιδιού είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια (πχ στον μέσο όρο), όμως προηγουμένως ψήλωνε με ταχύτερους ρυθμούς και στις τελευταίες μετρήσεις έχει μείνει στάσιμο, αυτό δεν θεωρείται φυσιολογικό. Για αυτόν το λόγο ο μόνος που μπορεί να εκτιμήσει σωστά την καμπύλη και το ρυθμό ανάπτυξης του παιδιού είναι ο παιδίατρος που το παρακολουθεί.
Για την ηλικία των 6-12 ετών αναμένεται αύξηση του ύψους κατά 6-7εκ ανά χρόνο και στα αγόρια και στα κορίτσια.
Κατά την περίοδο της εφηβείας επιταχύνονται οι ρυθμοί της αύξησης, το λεγόμενο και «άλμα αύξησης» της εφηβείας. Στα αγόρια η επιτάχυνση της αύξησης παρατηρείται μεταξύ 11 και 13 ετών και κυμαίνεται στα 25 εκατοστά. Στα κορίτσια παρατηρείται μεταξύ 9 και 12 χρονών και κυμαίνεται περίπου στα 22 εκατοστά.
Παράγοντες που επηρεάζουν το ύψος του παιδιού
Γενετικοί παράγοντες που κληρονομούνται από τους γονείς και υπαγορεύουν το ενδογενές δυναμικό της αύξησης ενός παιδιού μέσα από πληθώρα γονιδίων.
Εθνικότητα
Το βάρος γέννησης και η προωρότητα – μελέτες έχουν δείξει ότι βρέφη που γεννήθηκαν με χαμηλό βάρος γέννησης έχουν μικρότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην παιδική ηλικία.
Ορμόνες – οποιαδήποτε διαταραχή στις ορμόνες ανάπτυξης (αυξητική ορμόνη, θυρεοειδής, ινσουλίνη, τεστοστερόνη κ.α) έχει σοβαρή επίπτωση στο ύψος.
Διατροφή – η ισορροπημένη διατροφή και η διατήρηση του σωστού για κάθε ηλικία βάρους. Η παχυσαρκία ή η υποθρεψία στην παιδική και προ-εφηβική ηλικία μπορεί να προκαλέσουν ανεπάρκεια στην έκκριση της αυξητικής ορμόνης με αποτέλεσμα χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες που δρουν τροποποιητικά στη γενετική καταβολή και μπορούν να ασκήσουν τη δράση τους ή την αλληλεπίδραση τους είτε κατά την ενδομήτρια ζωή ή σε οποιαδήποτε αναπτυξιακή φάση μετά τη γέννηση. Τέτοιοι παράγοντες είναι η ακτινοβολία, οι χημικές ουσίες, το αλκοόλ, το κάπνισμα, οι χρόνιες ασθένειες και τα ψυχολογικά προβλήματα.
Ένας γρήγορος υπολογισμός που θα μπορούσατε να κάνετε για να υπολογίσετε το γενετικά καθορισμένο ύψος-στόχο του παιδιού σας είναι:
· Ύψος πατέρα + ύψος μητέρας / 2 + 6,5 (όταν πρόκειται για αγόρι)
· Ύψος πατέρα + ύψος μητέρας / 2 – 6,5 (όταν πρόκειται για κορίτσι)
Και στις δύο περιπτώσεις οι υπολογισμοί γίνονται σε εκατοστά.
Σε ποια ηλικία αποκτούν τα παιδιά το τελικό τους ύψος;
Τα αγόρια μπορεί να ψηλώνουν μέχρι τα 19- 20 χρόνια, ενώ στα κορίτσια ο ρυθμός αύξησης του ύψους τους μειώνεται σημαντικά μετά την έναρξη της περιόδου και συνήθως ψηλώνουν για τα επόμενα 2 χρόνια κατά μέσο όρο 7εκ.
Υπάρχει κάποια εξέταση που μπορεί να προβλέψει αν το παιδί έχει περιθώρια να ψηλώσει και άλλο;
Για την πρόβλεψη του τελικού αναστήματος μπορεί να γίνει ακτινογραφία στον καρπό για έλεγχο της ωρίμανσης του σκελετού, που μας οδηγεί σε ακριβή υπολογισμό της οστικής ηλικίας με βάση πρότυπους πίνακες. Στο τελικό ανάστημα τον κύριο λόγο έχει η οστική ηλικία (δηλαδή η ωριμότητα των οστών) και όχι η χρονολογική (δηλαδή η ηλικία του παιδιού). Με λίγα λόγια αν η οστική ηλικία είναι μικρότερη της χρονολογικής ηλικίας σημαίνει ότι το παιδί έχει περισσότερα περιθώρια να ψηλώσει και άλλο.
Πότε θα πρέπει να απευθυνθείτε στον παιδίατρό αν το παιδί σας:
- Στο σχολείο είναι το πιο κοντό ανάμεσα στους συμμαθητές του (του ιδίου φύλου)
- Φοράει το ίδιο μέγεθος στα ρούχα σε σχέση με πέρσι
- Ενώ αναπτυσσόταν φυσιολογικά ξαφνικά δεν υπάρχει διαφορά στο ύψος του σε δύο διαδοχικές μετρήσεις μέσα σε χρονικό διάστημα 6 μηνών
- Μεταξύ 2 έως 10 ετών ψηλώνει λιγότερο από 4-5 εκ το χρόνο
Πώς γίνεται η εκτίμηση για το τελικό ανάστημα του παιδιού σας
Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω, απαραίτητα στοιχεία για την εκτίμηση του τελικού αναστήματος είναι :
- Tο ιστορικό του παιδιού
- Tο ανάστημα τον γονέων
- H κλινική εξέταση
- O προσδιορισμός της σκελετικής ωρίμανσης, δηλαδή η οστική του ηλικία, όπως αυτή καθορίζεται από ακτινογραφία του αριστερού καρπού (αν πρόκειται για δεξιόχειρα)
- Κάποιες βασικές εξετάσεις αίματος
Σε περίπτωση χαμηλού αναστήματος
Αν το ανάστημα του παιδιού σας με βάση όλους τους παραπάνω παράγοντες θεωρείται χαμηλό, τότε το επόμενο βήμα είναι ο παιδίατρος να παραπέμψει το παιδί σε παίδο-ενδοκρινολόγο ο οποίος, αν το κρίνει απαραίτητο, θα προχωρήσει σε πιο εξειδικευμένες εξετάσεις.
Στις περισσότερες περιπτώσεις το χαμηλό ανάστημα είναι απόκλιση του φυσιολογικού και δεν οφείλεται σε κάποιο υποκείμενο παθολογικό αίτιο. Αυτές οι περιπτώσεις είναι φυσιολογικές παραλλαγές χαμηλού αναστήματος και εμπίπτουν σε δύο ομάδες παιδιών:
Οικογενές χαμηλό ανάστημα
Πρόκειται για την κύρια αιτία χαμηλού αναστήματος. Τα παιδιά αυτά είναι κοντά αλλά μέσα στα πλαίσια του αναμενόμενου τελικού ύψους (γενετικό ύψος – στόχος) που έχουν κληρονομήσει από τους γονείς τους και έχουν φυσιολογική ταχύτητα αύξησης. Θεωρούνται δηλαδή «φυσιολογικά κοντά παιδιά».
Ιδιοσυστασιακή καθυστέρηση της ανάπτυξης και της έναρξης της εφηβείας
Τα παιδιά αυτά παρουσιάζουν φυσιολογική ταχύτητα αύξησης, αλλά ψηλώνουν σε χαμηλότερα επίπεδα από το «γενετικό ύψος – στόχο». Η κατηγορία αυτή των παιδιών θα ξεκινήσει αργότερα την εφηβεία και θα ολοκληρώσουν την ανάπτυξη τους αργότερα, αποκτώντας το αναμενόμενο ύψος με βάση το γενετικό δυναμικό που έχουν κληρονομήσει από τους γονείς τους. Στις περιπτώσεις αυτές διαπιστώνεται ανάλογο ιστορικό αναπτυξιακής πορείας στο οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού.
Στις περιπτώσεις αυτές δεν διαπιστώνεται βιολογική διαταραχή στα επίπεδα της αυξητικής ορμόνης και των αυξητικών παραγόντων. Η αντιμετώπιση των «φυσιολογικών κοντών παιδιών» περιορίζεται στην ψυχολογική τους υποστήριξη.
Οι παθολογικές καταστάσεις είναι σπάνιες και έχουν ως κύριες αιτίες:
- Eνδοκρινολογικά αίτια, όπως η ανεπάρκεια αυξητικής ορμόνης και η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα (υποθυρεοειδισμός).
- Νοσήματα του γαστρεντερικού συστήματος που εμποδίζουν τη σωστή ανάπτυξη του παιδιού μέσω μη επαρκούς απορρόφησης θρεπτικών ουσιών (κοιλιοκάκη, αλλεργία στη γλουτένη, φλεγμονώδης νόσος του εντέρου κ.ά.)
- Παθήσεις των νεφρών
- Καρδιοπάθειες
- Πνευμονοπάθειες
- Γενετικά σύνδρομα (σύνδρομο Turner, σύνδρομο Noonan, σύνδρομο Prader-Willi, σύνδρομο Down κ.ά.)
Είναι προφανές ότι το παθολογικά χαμηλό ανάστημα πρέπει να αναγνωρίζεται έγκαιρα και αξιόπιστα για να είναι δυνατή η πρόγνωση και να εφαρμόζεται η θεραπευτική παρέμβαση άμεσα.
Άρα το κοντό ανάστημα ενός παιδιού δεν είναι νόσος αλλά σύμπτωμα που μπορεί να αποτελεί παραλλαγή της φυσιολογικής ανάπτυξης ή κλινική έκφραση υποκείμενης παθολογίας.
Η θεραπευτική παρέμβαση δεν πρέπει να επηρεάζεται από τους συναισθηματισμούς των γονέων αλλά να γίνεται με γνώμονα την υγεία, την ψυχοκοινωνική προσαρμογή και την ποιότητα ζωής των παιδιών. Τα τελευταία χρόνια ακούγονται πολλά για τη χορήγηση αυξητικής ορμόνης στα παιδιά προκειμένου να πάρουν ύψος. Αυξητική ορμόνη χορηγείται στα παιδιά που έχουν έλλειψη της ορμόνης αυτής, κάτι που διαπιστώνεται αφού γίνει ειδικός εργαστηριακός έλεγχος και μόνο από ειδικό παιδοενδοκρινολόγο. Τόσο το παιδί, όσο και οι γονείς, θα πρέπει να ενημερωθούν πλήρως για τις πιθανές γνωστές επιπλοκές, αλλά επίσης να τονίζεται ότι πρόκειται για μια ορμόνη που επιδρά σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου σώματος και πιθανόν να υπάρχουν επιπλοκές που ακόμα δεν έχουν αναγνωριστεί. Επίσης, η χορήγηση αυξητικής ορμόνης είναι μια επίπονη και οικονομικά επιβαρυντική διαδικασία. Το παιδί πρέπει να κάνει μία ένεση σχεδόν καθημερινά και τακτικές αιματολογικές εξετάσεις και πιθανώς να κερδίσει 5-7cm στο τελικό ανάστημα.
Ο κυρίως στόχος των γονέων και παιδιάτρων είναι η διαγραφή του «κοινωνικού στίγματος» του κοντού παιδιού και η έμφαση στα άλλα χαρίσματά του. Με αυτό τον τρόπο το παιδί ενθαρρύνεται και απαλλάσσεται από τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και ζει μια φυσιολογική ζωή.
Πρακτικές προτάσεις για την πρόληψη των ιώσεων
‘Όλοι οι γονείς ανησυχούν για τις ιώσεις που συχνά ταλαιπωρούν την οικογένεια μας.
Ακολουθώντας όμως μερικές απλές πρακτικές μπορούμε να ενισχύσουμε την άμυνα του οργανισμού μας και να θωρακίσουμε τα παιδιά μας.
Οι συμβουλές αυτές εντάσσονται σε 3 κατηγορίες:
1. Διατροφή
2. Υγιεινή (προσωπικής και περιβάλλοντος)
3. Εμβόλια
Διατροφή
Τα τρόφιμα που θωρακίζουν την υγεία είναι αυτά που περιέχουν αντιοξειδωτικές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Ειδικότερα:
– Τα ω-3 λιπαρά οξέα βοηθούν στην τόνωση του οργανισμού. Καλές πηγές θεωρούνται τα λιπαρά ψάρια, όπως οι σαρδέλες, ο κολιός, το σκουμπρί, ο σολομός και η πέστροφα, καθώς επίσης και οι ξηροί καρποί, όπως τα φιστίκια, το σουσάμι (και κατά συνέπεια το σησαμέλαιο) και ο λιναρόσπορος.
– Η βιταμίνη C είναι ένας από τους καλύτερους συμμάχους του οργανισμού κατά των ιώσεων. Υπάρχει σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε ωμές κόκκινες και πράσινες πιπεριές, ακτινίδια, μπρόκολο (στον ατμό), ωμό λάχανο, φράουλες, πορτοκάλια και χυμό ντομάτας.
– Ένα επιπλέον συστατικό που συμβάλλει επίσης στην άμυνα του οργανισμού είναι το β-καροτένιο. Περιέχεται κυρίως σε φρούτα και λαχανικά με έντονο κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα, όπως τα καρότα, στη ντομάτα και στα πράσινα λαχανικά, όπως το μαρούλι, το σπανάκι και το μπρόκολο.
– Τέλος, τροφές πλούσιες σε βιταμίνη Ε, όπως το ελαιόλαδο, οι ξηροί καρποί, τα σκουρόχρωμα φυλλώδη λαχανικά, είναι επίσης σημαντικές για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.
Υγιεινή
Κάποιες βασικές αρχές καλής υγιεινής είναι οι ακόλουθες:
Προσωπική
– Καλό πλύσιμο των χεριών πρίν την κατανάλωση φαγητού, μετά την τουαλέτα, το παιχνίδι στο πάρκο, την επιστροφή από το σχολείο κτλ.
– Χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού gel ή μαντηλιών μετά το πλύσιμο (ιδιαίτερα σε εξωτερικούς χώρους) – ένα σημαντικό στοιχείο εδώ είναι να το αφήσουμε να στεγνώσει καλά.
– Χρήση χαρτομάντιλου όταν φταρνιζόμαστε στη συνέχεια και καλό πλύσιμο των χεριών.
– Καλό είναι να μην ακουμπάμε τα χέρια μας στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια, καθώς η βλεννογόνος των περιοχών αυτών είναι το βασικό σημείο εισαγωγής ιών στον οργανισμό μας.
– Δεν πρέπει να μοιραζόμαστε ποτήρια, μαχαιροπήρουνα, πιάτα, πετσέτες ακόμα και αν πρόκειται για αδέλφια στο ίδιο σπίτι.
Περιβάλλον
– Καλή απολύμανση κοινόχρηστων χώρων (σπίτι και σχολείο)
– Καλός αερισμός σπιτιού και σχολείου
– Αποφυγή χώρων με συνωστισμό, ιδιαίτερα σε εποχή έξαρσης ιώσεων και της εποχικής γρίπης
– Αποφυγή έκθεσης του παιδιού σε παθητικό κάπνισμα
– Αποφυγή λούτρινων παιχνιδιών (ιδιαίτερα στο σχολείο) και συχνή απολύμανση των παιχνιδιών και των πάγκων
– Τα παιδιά καλό είναι να μένουν στο σπίτι όταν είναι άρρωστα και να επιστρέφουν στο σχολείο και τις δραστηριότητες τους μόνο όταν δεν εμφανίζουν συμπτώματα για τουλάχιστον 48 ώρες (ιδιαίτερα όταν πρόκειται για γαστρεντερίτιδα)
– Η προστασία των νεογνών και μικρών βρεφών είναι ιδιαίτερα σημαντική. Πρέπει οπωσδήποτε να αποφεύγουν την επαφή με αρρώστους και στις περιπτώσεις που αυτό δεν είναι εφικτό τότε οι πάσχοντες πρέπει να φορούν μάσκα προστασίας στόματος και μύτης
Εμβόλια
Τα εμβόλια αποτελούν αναμφισβήτητα τον πιο αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης των σοβαρών ασθενειών της παιδικής ηλικίας. Εκτός από το ίδιο το παιδί, με τον εμβολιασμό προστατεύονται και τα ευπαθή μέλη της οικογένειας, όπως τα βρέφη, οι ηλικιωμένοι, οι ανοσοκατεσταλμένοι και οι καρκινοπαθείς. Είναι σημαντικό ο εμβολιασμός να γίνεται σύμφωνα με το Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών για την κάθε ηλικία και δεν πρέπει να παραμελεί κανείς και τις επαναληπτικές δόσεις. Το εμβόλιο της κοινής γρίπης συνιστάται σε παιδιά ομάδων υψηλού ρίσκου (όπως παιδιά με άσθμα, διαβήτη, καρδιοπάθεια) και σε όσα πάνε σε παιδικό σταθμό. Η περίοδος εμβολιασμού είναι από το Νοέμβριο ως τον Φεβρουάριο και παιδιά κάτω των 2 ετών που εμβολιάζονται για πρώτη φορά θα χρειαστούν 2 δόσεις με μεσοδιάστημα 6 εβδομάδων. Κανένα εμβόλιο δεν αντενδείκνυται σε υγιή παιδιά και δεν χρειάζεται απομόνωση του παιδιού μετά τον εμβολιασμό. Η μόνη αντένδειξη για τον εμβολιασμό των υγιών παιδιών είναι η εμπύρετη λοίμωξη.
Οι ιώσεις δεν θεραπεύονται με αντιβίωση, αλλά μόνο με υποστηρικτική αγωγή. Η όποια αντιβιοτική αγωγή θα πρέπει να ακολουθείται μόνο με τη σύμφωνη γνώμη του παιδίατρου για τη θεραπεία τυχόν βακτηριακών (δευτεροπαθών) επιπλοκών. Η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών εκθέτει το παιδί στους κινδύνους αλλεργικών αντιδράσεων, παρενεργειών και συμβάλλει στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων. Τα μέτρα αντιμετώπισης περιλαμβάνουν την ανάπαυση και την ανακούφιση από τα συμπτώματα. Συνίσταται χορήγηση αντιπυρετικών (Depon, Ponstan, Algofren), ενσταλάξεις φυσιολογικού ορού στη μύτη και αύξηση της υγρασίας του περιβάλλοντος για την διευκόλυνση της αποβολής των εκκρίσεων. Επίσης σε υψηλό πυρετό βοηθά το χλιαρό μπάνιο και η λήψη πολλών υγρών και χυμών. Σε περίπτωση γαστρεντερίτιδας, συνιστάται η κατανάλωση αρκετών υγρών (νερό, Almora) και η ελαφρά δίαιτα (δεν χρειάζεται η αποφυγή γάλακτος εκτός εάν τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από 3 – 5 ημέρες). Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς θα πρέπει να συμβουλεύονται πάντα τον παιδίατρο.